نشانه های ظهور(قسمت سوم)

قسمت سوم
6- خلط بین قائم و مهدى موعود: در روایات گاهى سخن از حضرت مهدى آمده است و گاهى از قائم، نمى‏توان تمامى مواردى را که واژه قائم به کار رفته است، به مهدى موعود حمل نمود، چرا که این واژه به تمامى امامان(ع) اطلاق شده است. در روایت آمده است »کلّنا قائم بأمراللَّه واحدٌ بعد واحد؛(7) همه ما یکى پس از دیگرى قیام کننده به حکم خدا هستیم«.
نیز به غیر امامان هم اطلاق شده، چرا که قائم به معناى قیام کننده است. هر کسى که انقلاب کند و مردم را بر ضد ظلم فرا خواند، قائم است. امام على(ع) در خطبه‏اى که در مورد حوادث آینده ایراد کرد فرمود: »إذا قام القائم بخراسان... و قام منّا قائم بجیلان؛(8) هنگامى که قائم در خراسان قیام کند و قیام کننده‏اى از ما در سرزمین گیلان قیام کند...«. این احادیث را نمى‏توان درباره حضرت مهدى(عج) دانست.
7- خلط بین »فرج« و ظهور حضرت مهدى(عج): گرچه ظهور حضرت مهدى(عج) براى اهل بیت پیامبر(ص) و شیعیان فرج و گشایش است، لیکن همه جا واژه فرج را نمى‏توان به ظهور حضرت مهدى حمل نمود. متأسفانه گاهى چنین خلطى یافت مى‏شود.
پیش گویى‏هاى معصومان در مورد رخدادهاى دوران حکومت امویان و عباسیان و چگونگى فروپاشى آن‏ها و حرکت هایى که در مقابل آن‏ها شکل مى‏گیرد، گاه از آن‏ها به علائم فرج یاد شده است، که لزوماً به معناى نشانه‏هاى ظهور حضرت مهدى(عج) نیست، بلکه مى‏تواند به معناى لغوى فرج؛ یعنى گشایش در کار شیعیان باشد.
8- احتمال جعل و تحریف: اهمیّت بحث مهدویّت به ویژه بهره مندى آن از بار سیاسى از یک شو، و علاقه شدید مسلمانان به آگاهى از چگونگى رخدادهاى آینده و پدیدار شدن نشانه‏هاى ظهور از سوى دیگر، سبب شد که برخى در پى تحریف و جعل روایات در زمینه مهدویّت و نشانه‏هاى ظهور برآیند.
با دقت در روایاتِ نشانه‏هاى ظهور این سخن تأیید مى‏شود، زیرا بسیارى از روایاتى که در زمینه نشانه‏هاى ظهور وجود دارد، از نظر سند ضعیف و قابل مناقشه است و دلالت آن‏ها نیز با مشکل مواجه است.
از مطالبى که بیان شد، به این نتیجه نایل مى‏شویم که در زمینه علائم ظهور حضرت مهدى(عج)، و این که کدام یک از آن‏ها به راستى به وقوع پیوسته است، نمى‏توان قضاوت قاطعى را ابراز نمود.

پى نوشت‏ها:
1. سید محمد صدر، تاریخ الغیبه الکبرى، ج 2، ص 472 به بعد؛ کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانى، ص 283 - 247؛ سفینة البحار، ج 2، ص 445.
2. مجلسى، بحارالأنوار، ج 52، ص 182.
3. الغیبه، ص 425.
4. مجله حوزه، شماره 72، ص 240.
5. ارشاد، ج 2، ص 368 به بعد.
6. بحار، ج 52، ص 279 - 180.
7. کلینى، کافى، ج 1، ص 536.
8. مجلسى، بحار، ح 52، ص 235.